Gối đầu lên cỏ 

Dòng thơ Haiku nổi tiếng của Nhật Bản đã từng xuất hiện trong Sách giáo khoa, mang đến một góc nhìn văn hóa đầy thú vị mà rất nhiều độc giả Việt từng được trải nghiệm qua. Phong vị đặc trưng của thơ haiku trong tinh thần tôn thờ cái đẹp giao thoa giữa văn hóa phương Đông và phương Tây tạo nên tính lý luận nghệ thuật đầy lãng mạn trong tiểu thuyết haiku, cái tên ví von được tác giả Natsume Soseki đặt cho tiểu thuyết “Gối đầu lên cỏ”.

Gối đầu lên cỏ 

Nhà Xuất Bản: NXB Hội Nhà Văn

Chất lãng mạn hòa quyện cùng tinh thần tôn thờ cái đẹp được lan tỏa qua từng trang sách trong tiểu thuyết Gối đầu lên cỏ hướng về hành trình tìm cảm hứng cái đẹp của người họa sĩ vô danh. Sau bao ngày rảo bước khắp mọi nẻo, anh chàng yêu thơ Haiku, yêu nghệ thuật đã dừng chân tại một quán trà nhỏ nơi thôn sơn, cảnh vật xung quanh nơi đây tinh khôi, trong trẻo đến lay động tâm hồn người nghệ sĩ. Từng nét bút theo đó vẽ nên những cảnh vật nghệ thuật tơi đẹp trong bức tranh ao ước của anh.

Bầu không khí trong trẻo của vùng núi vào xuân được khắc họa đậm tính hàn lâm, không chỉ thể hiện qua văn học mà còn hiện lên trong lăng kính hội họa. Chàng họa sĩ ngoài ba mươi ấy như đại diện cho chính tác giả, đi qua mọi nẻo đường, bắt gặp từng khoảnh khắc đẹp, dùng bút pháp lưu giữ lại nơi sổ tay, tìm kiếm cái mỹ cảm hoàn hảo. Vùng sơn cước anh dừng chân đẹp như hiện lên từ tranh vẽ, nhưng cũng toát lên những bí hiểm cùng bao câu chuyện xưa bi ai.

Những mảnh ghép huyền ảo, kỳ bí ấy đã thôi thúc sự nhạy cảm nơi tâm hồn người nghệ sĩ. Anh gặp những câu chuyện về dòng họ Shihoda mắc lời nguyền bí ẩn gắn liền chết chóc, hay những con người kì lạ, bị người đời cho rằng điên loạn. Những điều mờ ảo ấy chẳng thể dùng lời để lột tả hết, cảnh vật con người cho đến lời nguyền, chàng họa sĩ dùng chất thơ Taiko ngẫu hứng khắc ghi, cảm thán cho chuyện đời, chuyện người.

Tiểu thuyết Gối đầu lên cỏ đồng thời là bản nhạc giao thoa giữa nhiều phong cách nghệ thuật. Đôi khi tác giả dẫn dắt câu chuyện dưới đôi mắt nhà thơ, lúc lại quay về vị trí chàng họa sĩ cầm bút tạo nên bức tranh đa sắc màu. Hiểu biết bao quát của tác giả về văn hóa từ Đông sang Tây đã mở rộng phạm trù thi ca, hướng về dòng nghệ thuật trà đạo, bày trí trong ẩm thực truyền thống, hay các loại kịch, đàn.

Cách dẫn dắt mạch truyện kết nối giữa đời người và dư luận của tác giả thể hiện qua tình tiết đan cài các tinh hoa nghệ thuật, vừa mang tính hàn lâm nhưng cũng giản dị vô cùng. Ngôn từ, chất thơ được ông trau chuốt diễn tả cả đẹp của vạn vật, qua đó phản kháng lại những mặt trái của dư luận, những chỉ trích vô tri của xã hội khi công kích cá nhân theo những tư tưởng bảo thủ.

Dường như tiểu thuyết Gối đầu lên cỏ của tác giả Natsume Soseki đã đưa người đọc đến chiêm ngưỡng bức tranh đầy mộng mơ, bí ẩn, tràn đầy phong vị của cuộc sống. Cái chất văn ấy chứa đựng ngọt ngào, nhưng cũng không ít phản kháng cho những điều phi lý, song song đến việc hướng đến cái đẹp hoàn mỹ chính là hướng đến tôn trọng, tri ân giá trị con người thiện lương.